لاستیک خودرو یکی از مهم‌ترین اجزای ایمنی و عملکرد خودرو است که به‌صورت مستقیم با سطح جاده در تماس است. اگرچه بسیاری از افراد هنگام خرید لاستیک به برند یا سایز آن توجه می‌کنند، تاریخ تولید لاستیک یک عامل بسیار حیاتی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. در این بخش، به اهمیت تاریخ تولید لاستیک می‌پردازیم و تأثیر آن را بر عملکرد و ایمنی خودرو بررسی می‌کنیم.
تاریخ تولید لاستیک معمولاً به‌صورت یک کد چهاررقمی روی دیواره لاستیک حک می‌شود. این کد که به‌عنوان DOT Code نیز شناخته می‌شود، نشان‌دهنده هفته و سال تولید لاستیک است. به‌عنوان مثال، کد “3522” به معنای تولید لاستیک در هفته ۳۵ام سال ۲۰۲۲ است.
برای بررسی تاریخ تولید، به دنبال کد DOT روی دیواره لاستیک باشید. این کد معمولاً در نزدیکی لبه داخلی لاستیک قرار دارد و به‌صورت یک بیضی برجسته مشخص شده است. دقت کنید که تاریخ تولید لاستیک باید در هنگام خرید حداقل کمتر از یک سال گذشته باشد تا از کیفیت و ایمنی آن اطمینان حاصل شود.
لاستیک خودرو به‌مرور زمان فرسوده می‌شود و عملکرد خود را از دست می‌دهد. شناسایی به‌موقع نشانه‌های خرابی یا فرسودگی لاستیک می‌تواند از بروز مشکلات ایمنی جدی جلوگیری کند. در این بخش به مهم‌ترین علائم زمان تعویض لاستیک خودرو می‌پردازیم.
عاج لاستیک نقش مهمی در چسبندگی و هدایت خودرو در مسیرهای مختلف دارد. زمانی که عمق عاج لاستیک کمتر از 1.6 میلی‌متر شود، لاستیک دیگر نمی‌تواند عملکرد مطلوبی ارائه دهد و باید تعویض شود. بسیاری از لاستیک‌ها به نشانگر فرسودگی عاج مجهز هستند که با یک نگاه می‌توان وضعیت آن‌ها را بررسی کرد.
ترک‌های ریز یا بزرگ روی دیواره لاستیک نشان‌دهنده کاهش مقاومت لاستیک در برابر فشار و شرایط جاده‌ای است. این ترک‌ها معمولاً به دلیل کهنه شدن لاستیک یا قرارگیری طولانی‌مدت در معرض نور خورشید ایجاد می‌شوند.
ایجاد بادکردگی یا برآمدگی روی لاستیک به معنای ضعیف شدن ساختار داخلی آن است. این مشکل می‌تواند باعث ترکیدن لاستیک در هنگام رانندگی شود، به‌خصوص در سرعت‌های بالا.
اگر لاستیک به‌طور غیرطبیعی و در نقاط خاصی ساییده شده باشد، این مسئله می‌تواند ناشی از مشکلات زیر باشد:
در صورت مشاهده ساییدگی غیرطبیعی، علاوه بر تعویض لاستیک، بهتر است وضعیت فنی خودرو نیز بررسی شود.
وقتی لاستیک‌ها فرسوده می‌شوند، چسبندگی آن‌ها کاهش می‌یابد و این موضوع به افزایش مسافت ترمز منجر می‌شود. این مسئله در جاده‌های خیس یا لغزنده خطرناک‌تر است و می‌تواند باعث تصادفات شود.
اگر در هنگام رانندگی ارتعاشات غیرعادی احساس می‌کنید، احتمال دارد مشکل از لاستیک باشد. این ارتعاشات ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی داخلی یا فرسودگی لاستیک ایجاد شود.
همان‌طور که در پارت اول توضیح داده شد، لاستیک‌ها حتی اگر استفاده نشوند، به مرور زمان خاصیت خود را از دست می‌دهند. اگر از تاریخ تولید لاستیک بیش از 5 سال گذشته باشد، بهتر است آن را تعویض کنید.
برای انتخاب لاستیک جدید باید به عوامل زیر توجه کنید:
حفظ و نگهداری صحیح لاستیک خودرو، علاوه بر کاهش هزینه‌های تعویض، ایمنی رانندگی را نیز تضمین می‌کند. در این بخش، به نکات و راهکارهایی می‌پردازیم که می‌توانند عمر مفید لاستیک خودرو را به حداکثر برسانند.
فشار باد لاستیک یکی از عوامل مهم در حفظ سلامت آن است. فشار باد کمتر یا بیشتر از حد استاندارد می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
عدم تراز بودن چرخ‌ها باعث می‌شود لاستیک‌ها به‌طور غیرمتوازن ساییده شوند. این موضوع نه‌تنها عمر لاستیک را کاهش می‌دهد، بلکه تعادل خودرو را نیز مختل می‌کند. بهتر است هر 10,000 کیلومتر یا هنگام تعویض لاستیک، تراز چرخ‌ها بررسی و تنظیم شود.
چرخاندن یا جابجایی لاستیک‌ها (Rotation) باعث می‌شود ساییدگی آن‌ها به‌صورت یکنواخت باشد. این کار به‌ویژه در خودروهایی که چرخ‌های جلو نیروی محرکه بیشتری دارند، اهمیت دارد.
رانندگی پرشتاب و ترمزهای ناگهانی باعث افزایش فشار به لاستیک‌ها و فرسودگی زودهنگام آن‌ها می‌شود. برای افزایش عمر لاستیک:
حمل بار بیش‌ازحد ظرفیت خودرو، فشار زیادی به لاستیک‌ها وارد می‌کند و می‌تواند باعث ترکیدن آن‌ها شود. همیشه ظرفیت بار مجاز خودرو را رعایت کنید.
پارک کردن خودرو در معرض نور مستقیم خورشید یا روی سطوح ناصاف می‌تواند به لاستیک‌ها آسیب برساند. در صورت امکان:
لاستیک‌های تابستانی، زمستانی و چهار فصل طراحی‌های مختلفی دارند. استفاده از لاستیک نامناسب در شرایط جوی خاص می‌تواند باعث افزایش فرسایش و کاهش عملکرد آن شود.
به‌صورت دوره‌ای لاستیک‌ها را از نظر آسیب‌دیدگی، ساییدگی غیرعادی، ترک یا برآمدگی بررسی کنید. هر گونه مشکل را در اسرع وقت برطرف کنید.
اگر زمان تعویض لاستیک‌ها فرا رسیده است، به نکات زیر توجه کنید:
تاریخ تولید لاستیک خودرو و آگاهی از نشانه‌های فرسودگی آن از مهم‌ترین عوامل در ایمنی و عملکرد خودرو هستند. رعایت نکات نگهداری و انتخاب لاستیک مناسب می‌تواند هزینه‌های بلندمدت شما را کاهش داده و تجربه رانندگی بهتری را فراهم کند. با بررسی منظم وضعیت لاستیک‌ها و توجه به اصول نگهداری، می‌توانید عمر مفید آن‌ها را افزایش دهید و از تعویض زودهنگام جلوگیری کنید.
