خرید شمع

جست‌وجو در لوازم یدکی...
فیلتر بر اساس دسته بندی محصولات

شما به ۲ روش پیک (الوپیک) و مراجعه حضوری به فروشگاه می توانید بسته خود را در همان روز تحویل بگیرید

شمع موتور وظیفه اصلی را در سیستم احتراق خودروها، یعنی اشتعال ترکیب سوخت و هوا را بر عهده دارد و نقش مهمی در عملکرد بهینه موتور ایفا می‌کند. این قطعه در تمامی خودروهای بنزینی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عملکرد صحیح آن تاثیر مستقیمی بر روی راندمان، قدرت و حتی مصرف سوخت خودرو دارد. در ادامه به بررسی جامع شمع موتور، زمان و نحوه تعویض و بازرسی آن، همچنین تاثیر این قطعه بر خودروهای مختلف، خصوصاً خودروهای تولیدی توسط خودروسازان داخلی می‌پردازیم.

نقش و عملکرد شمع موتور

همانطور که گفتیم، شمع موتور وظیفه ایجاد جرقه در محفظه احتراق موتور را بر عهده دارد که این جرقه سبب انفجار مخلوط سوخت و هوا و در نهایت به حرکت درآمدن پیستون‌های موتور می‌شود. در حقیقت، شمع موتور جزئی از سیستم جرقه‌زنی خودرو است که انرژی الکتریکی را به جرقه تبدیل می‌کند. اگر شمع به درستی کار نکند، جرقه به خوبی ایجاد نمی‌شود و این می‌تواند منجر به احتراق ناقص، کاهش قدرت موتور و افزایش مصرف سوخت شود.

شمع موتور در خودروهای ایرانی

در خودروهای داخلی، نظیر خودروهای تولید شده توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو، شمع موتور به عنوان یک قطعه استاندارد در تمامی مدل‌ها به کار می‌رود. در هر کدام از این خودروها، بسته به نوع موتور و سیستم احتراق، از شمع‌های متفاوتی استفاده می‌شود که در ادامه به برخی از این خودروها و نوع شمع موتور مورد استفاده در آنها می‌پردازیم.

خودروهای ایران‌خودرو

شمع موتور استانداردی که برای خودروهای پرفروش ایران‌خودرو مانند پژو 206، پژو پارس و سمند، توصیه می‌شود معمولاً شمع‌های نوع نیکلی یا پلاتینیوم هستند. این شمع‌ها از دوام مناسبی برخوردار بوده و به طور معمول هر 20000 تا 30000 کیلومتر باید تعویض شوند.

خودروهای سایپا

در خودروهای سایپا مانند پراید، تیبا و کوییک، شمع موتور مشابه خودروهای ایران‌خودرو عمل می‌کند. اما به دلیل طراحی ساده‌تر و اقتصادی‌تر موتورهای این خودروها، معمولاً شمع‌هایی با طول عمر کوتاه‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور متوسط، تعویض شمع در این خودروها بین 15000 تا 25000 کیلومتر توصیه می‌شود.

پارس خودرو

خودروهای مونتاژ شده توسط پارس خودرو، مانند برلیانس و رنو ساندرو، از شمع‌های با کیفیت بالاتری برخوردارند که در برخی موارد حتی تا 40000 کیلومتر نیز می‌توانند کارایی داشته باشند. این شمع‌ها معمولاً از نوع پلاتینیوم یا ایریدیوم هستند که به دلیل ساختار خاص‌شان، طول عمر بیشتری دارند.

زمان تعویض شمع موتور

تعویض شمع موتور بسته به نوع شمع و شرایط استفاده از خودرو متفاوت است. به طور کلی، شمع‌های نیکلی که در اکثر خودروهای اقتصادی ایرانی استفاده می‌شوند، باید هر 20000 تا 30000 کیلومتر تعویض شوند. اما شمع‌های پلاتینیوم و ایریدیوم که در خودروهای پیشرفته‌تر و با تکنولوژی بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، معمولاً طول عمر بیشتری دارند و می‌توانند تا 60000 کیلومتر نیز کار کنند.

اجزای شمع موتور

شمع موتور از چندین جزء اصلی تشکیل شده است که هر یک نقش خاصی در ایجاد جرقه و انتقال آن به محفظه احتراق دارند:

  • الکترود مرکزی: این بخش که از جنس فلز است، به عنوان هسته اصلی جرقه‌زنی عمل می‌کند. الکترود مرکزی معمولاً از نیکل، پلاتینیوم یا ایریدیوم ساخته می‌شود که هر کدام دوام و کارایی خاص خود را دارند.
  • الکترود زمین (جانبی): الکترود جانبی در بالای شمع قرار دارد و وظیفه آن انتقال جرقه از الکترود مرکزی به محفظه احتراق است.
  • عایق سرامیکی: این بخش میان الکترود مرکزی و بدنه شمع قرار دارد و از انتقال ناخواسته جریان الکتریکی جلوگیری می‌کند.
  • پوشش فلزی: این پوشش به شمع کمک می‌کند تا به راحتی در سیلندر موتور نصب شود.
  • واشر: واشر نقش مهمی در آب‌بندی و جلوگیری از نفوذ گازهای احتراق به بیرون از محفظه دارد.

نحوه ساخت شمع موتور

فرآیند ساخت شمع موتور به دلیل نیاز به تحمل دما و فشارهای بالا در محفظه احتراق موتور، بسیار دقیق و پیچیده است. ساختار شمع از چندین لایه مواد مختلف تشکیل می‌شود که باید هم مقاوم در برابر حرارت باشند و هم الکتریسیته را به خوبی انتقال دهند. مراحل ساخت شمع موتور به شرح زیر است:

  • تولید الکترودها: الکترود مرکزی و جانبی معمولاً از نیکل یا آلیاژهای پلاتینیوم و ایریدیوم ساخته می‌شوند. این مواد به دلیل مقاومت بالا در برابر گرما و فرسایش انتخاب می‌شوند.
  • عایق سرامیکی: عایق‌های سرامیکی باید توانایی مقاومت در برابر دماهای بالا را داشته باشند. این بخش از موادی مانند آلومینا ساخته می‌شود که عایق مناسبی برای جریان الکتریکی هستند.
  • مونتاژ قطعات: در این مرحله، الکترودها و عایق سرامیکی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و در داخل بدنه فلزی شمع نصب می‌شوند.
  • آزمایش و کنترل کیفیت: پس از مونتاژ، هر شمع موتور باید تحت آزمایش‌های مختلفی از جمله تست جرقه‌زنی و مقاومت در برابر حرارت قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که عملکرد صحیحی دارد.

نحوه عملکرد شمع موتور

زمانی که برق از باتری خودرو به سیم‌پیچ احتراق می‌رسد، برق با ولتاژ بسیار بالا (حدود 12000 تا 45000 ولت) را به شمع منتقل می‌کند. این برق از الکترود مرکزی به الکترود جانبی منتقل شده و در این فرآیند جرقه‌ای ایجاد می‌شود که باعث احتراق مخلوط سوخت و هوا در سیلندر می‌شود. این احتراق انرژی زیادی آزاد می‌کند که در نهایت منجر به حرکت پیستون‌ها و به حرکت درآمدن موتور خودرو می‌شود.

جرقه‌زنی باید در زمان دقیق و به موقعی انجام شود تا احتراق به طور بهینه صورت گیرد. در صورتی که جرقه‌زنی در زمان نادرست صورت گیرد، ممکن است منجر به مشکلاتی مانند احتراق ناقص یا حتی صدمه به موتور شود.

انواع شمع‌های موتور و تکنولوژی‌های جدید

شمع‌های موتور به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر یک از این نوع شمع‌ها برای نوع خاصی از خودروها مناسب هستند:

  • شمع‌های نیکلی: این نوع شمع‌ها از جنس نیکل ساخته شده و به عنوان شمع‌های معمولی شناخته می‌شوند. این شمع‌ها در خودروهای اقتصادی مانند پراید، تیبا و پژو 206 به کار می‌روند و معمولاً باید پس از طی مسافت حدود 20000 تا 30000 کیلومتر تعویض شوند.
  • شمع‌های پلاتینیوم: در این شمع‌ها از فلز پلاتینیوم به عنوان ماده اصلی در الکترودها استفاده می‌شود. این شمع‌ها طول عمر بیشتری دارند و به دلیل دقت بالاتر در جرقه‌زنی، عملکرد بهتری را از خود نشان می‌دهند. شمع‌های پلاتینیوم معمولاً تا 50000 کیلومتر عمر می‌کنند.
  • شمع‌های ایریدیوم: این نوع شمع‌ها با استفاده از فلز ایریدیوم که مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت و سایش دارد ساخته می‌شوند. شمع‌های ایریدیوم به دلیل کارایی بالا و دوام زیاد در خودروهای پیشرفته‌تر مانند رنو ساندرو و برلیانس مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمر مفید این شمع‌ها می‌تواند تا 60000 کیلومتر نیز برسد.

علائم نیاز به تعویض شمع

برخی علائم که نشان‌دهنده نیاز به تعویض شمع هستند شامل موارد زیر می‌شود:

  • افت قدرت موتور: اگر احساس می‌کنید که خودرو شما دیگر همان قدرت قبلی را ندارد و شتابگیری آن به طور محسوسی کاهش یافته، ممکن است مشکل از شمع موتور باشد.
  • افزایش مصرف سوخت: شمع‌های فرسوده می‌توانند منجر به احتراق ناقص شوند که این امر به نوبه خود باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود.
  • لرزش موتور در حالت درجا: اگر هنگام ایستادن در ترافیک یا درجا کار کردن، موتور خودرو به‌طور غیرعادی لرزش دارد، شمع‌ها ممکن است فرسوده شده باشند.
  • روشن شدن چراغ چک موتور: در برخی خودروها، چراغ چک موتور ممکن است در صورت خراب بودن شمع‌ها روشن شود.

بازرسی‌های دوره‌ای شمع موتور

بازرسی دوره‌ای شمع موتور یکی از مراحل مهم نگهداری صحیح از خودرو است. معمولاً توصیه می‌شود شمع‌ها هر 10000 تا 15000 کیلومتر بررسی شوند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود. بازرسی‌های دوره‌ای شامل بررسی موارد زیر است:

  • بررسی رسوبات روی شمع: وجود رسوبات زیاد بر روی شمع می‌تواند نشان‌دهنده احتراق ناقص یا مصرف سوخت بی‌کیفیت باشد.
  • فاصله الکترودها: فاصله بین الکترودهای شمع باید دقیق باشد تا جرقه به درستی ایجاد شود. اگر این فاصله به‌مرور زمان تغییر کند، جرقه‌زنی ضعیف می‌شود.
  • ساییدگی الکترودها: الکترودهای شمع با گذشت زمان دچار ساییدگی می‌شوند و باید تعویض شوند تا عملکرد موتور بهینه باقی بماند.

تاثیر شرایط محیطی و رانندگی بر عملکرد شمع

شرایط محیطی مانند آب و هوا و کیفیت سوخت می‌تواند بر عملکرد و طول عمر شمع موتور تاثیرگذار باشد. در مناطقی با آب و هوای سرد یا مرطوب، ممکن است شمع‌ها زودتر از موعد فرسوده شوند. همچنین استفاده از سوخت‌های بی‌کیفیت با ناخالصی‌های زیاد نیز می‌تواند باعث تجمع رسوبات روی شمع و کاهش عمر مفید آن شود.

نگهداری و تمیز کردن شمع

اگرچه شمع‌های موتور به طور طبیعی نیاز به تعویض دارند، اما با نگهداری صحیح می‌توان عمر آنها را افزایش داد. تمیز کردن شمع‌ها و رفع رسوبات آنها با استفاده از محلول‌های مخصوص می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش طول عمر آنها کمک کند. اما این تمیز کردن باید با دقت انجام شود تا به الکترودها آسیبی نرسد.

تاثیر شمع موتور بر مصرف سوخت

شمع موتور در بهینه‌سازی مصرف سوخت خودرو نقشی کلیدی دارد. شمع‌های فرسوده باعث احتراق ناقص می‌شوند که این امر می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت شود. همچنین، شمع‌های جدیدتر مانند شمع‌های ایریدیوم به دلیل دقت بالاتر در جرقه‌زنی، به کاهش مصرف سوخت کمک می‌کنند. این موضوع به‌خصوص در خودروهای تولیدی ایران‌خودرو و سایپا که به طور گسترده در جاده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

نتیجه‌گیری

شمع موتور جزو اصلی در سیستم احتراق خودرو است که به طور مستقیم بر عملکرد و کارایی موتور تأثیر می‌گذارد. در خودروهای تولیدی توسط خودروسازان ایرانی مانند ایران‌خودرو، سایپا و پارس خودرو، بسته به نوع خودرو و موتور، از شمع‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام نیاز به تعویض و بازرسی‌های دوره‌ای خاص خود دارند. تعویض به موقع و بازرسی دوره‌ای شمع‌ها نه تنها باعث بهبود عملکرد موتور می‌شود، بلکه از افزایش مصرف سوخت و هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند.

در نهایت، استفاده از شمع‌های باکیفیت و رعایت زمان تعویض و بازرسی آنها می‌تواند عمر مفید خودرو را افزایش داده و راندمان بهینه موتور را تضمین کند.