عملکرد صحیح سیستم کنترل دمای موتور نقش مهمی در کارایی، طول عمر و ایمنی خودرو دارد. در این مقاله به بررسی انواع سیستم‌های کنترل دمای موتور و تأثیر آن‌ها بر عملکرد خودرو خواهیم پرداخت و با اجزای مختلف مانند موتور، سرسیلندر، شیر کنترل، جانبی موتور، سنسور اکسیژن و ترموستات خواهیم پرداخت.
اگر دمای موتور بیش از حد بالا برود، باعث جوش آوردن موتور، خرابی سرسیلندر و آسیب دیدن قطعات جانبی موتور می‌شود. از طرفی دیگر، اگر موتور سرد بماند، سوخت به طور کامل نمی‌سوزد و بازدهی خودرو کاهش می‌یابد. در نتیجه، تنظیم و کنترل دقیق دما از طریق سیستم‌های پیشرفته اهمیت فراوانی دارد.
در ادامه به جزای سیستم کنترل دما خواهیم پرداخت :
رادیاتور قطعه‌ای است که مایع خنک‌کننده داغ را از موتور دریافت کرده و با عبور دادن آن از میان پره‌های خود، حرارت آن را کاهش می‌دهد. هوا از طریق فن یا حرکت خودرو به پره‌های رادیاتور برخورد می‌کند و به خنک شدن مایع کمک می‌کند.
ترموستات یک شیر کنترل دما است که جریان مایع خنک‌کننده را بر اساس دمای موتور کنترل می‌کند. در دمای پایین، ترموستات بسته می‌ماند تا موتور زودتر به دمای کارکرد مناسب برسد، و هنگامی که موتور گرم می‌شود، ترموستات باز می‌شود تا مایع خنک‌کننده به رادیاتور منتقل شود.
پمپ آب یا واتر پمپ، مایع خنک‌کننده را در سیستم به گردش درمی‌آورد و باعث می‌شود که این مایع از رادیاتور به موتور و بالعکس حرکت کند. عملکرد مناسب پمپ آب برای خنک‌کاری مؤثر موتور بسیار حیاتی است.
مایع خنک‌کننده (مخلوطی از آب و ضد یخ) حرارت موتور را جذب کرده و به رادیاتور منتقل می‌کند تا خنک شود. این مایع همچنین از یخ‌زدگی در دماهای پایین و خوردگی قطعات موتور جلوگیری می‌کند.
فن خنک‌کننده به کمک رادیاتور، حرارت مایع خنک‌کننده را کاهش می‌دهد. این فن معمولاً در جلوی رادیاتور نصب شده و زمانی که نیاز باشد، به صورت اتوماتیک روشن می‌شود تا هوا را از رادیاتور عبور دهد.
این سنسور دمای موتور را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات را به کامپیوتر خودرو (ECU) ارسال می‌کند. ECU با استفاده از این داده‌ها، عملکرد سیستم خنک‌کاری را کنترل می‌کند، مثلاً روشن یا خاموش شدن فن یا باز و بسته شدن ترموستات.
واشر سرسیلندر وظیفه دارد از نشت مایع خنک‌کننده و گازهای احتراق در محل اتصال سرسیلندر و بلوک موتور جلوگیری کند. در صورت خرابی واشر، سیستم خنک‌کاری به درستی عمل نخواهد کرد و ممکن است موتور دچار داغ‌شدگی شود.
این مخزن اضافی مایع خنک‌کننده را ذخیره می‌کند و به تنظیم فشار داخل سیستم کمک می‌کند. مایع خنک‌کننده در زمان گرم شدن منبسط می‌شود و از طریق مخزن انبساط وارد سیستم می‌شود تا از افزایش بیش از حد فشار جلوگیری شود.
سیستم کنترل دما تأثیر خیلی زیادی در روند عملکرد خودرو دارد ؛ از جمله :
با تنظیم نگه‌داشتن دمای موتور به اجزای داخلی آن فشار کمتری وارد می‌شود ؛ و درصد احتمال خراب شدن خوردرو کاهش پیدا می‌کند.
اگر دمای موتور بهینه باشد، سوخت به طور کامل می‌سوزد و مصرف انرژی تولید شده به‌حداکثر می‌رسد. در نتیجه، مصرف سوخت بهینه خواهد بود. موتورهای سرد نیاز به سوخت بیشتری دارند و در عملکرد آن‌ها تاثیر گذار است. این موضوع خصوصاً در موتورهایی که از سنسور اکسیژن استفاده می‌کنند، به چشم می‌آید. سنسور اکسیژن وظیفه تنظیم ترکیب سوخت و هوا را بر اساس دمای موتور بر عهده دارد.
موتورهای با دمای زیاد یا کمتر از حد مجاز می‌توانند باعث افزایش آلاینده‌های خارج شده از اگزوز شوند. اگر دمای موتور مناسب باشد، احتراق کامل‌تری رخ می‌دهد و آلاینده‌های کمتری تولید می‌شود.
سیستم کنترل دما از خطرات بزرگ مانند جوش آوردن موتور، ترک خوردن سرسیلندر و آسیب به بخش‌های جانبی موتور جلوگیری می‌کند. دمای بیش از حد موتور ممکن است باعث آسیب جدی به قطعات مختلف شود.
قطعات جانبی موتور نیز تأثیر زیادی در بهبود عملکرد موتور دارد در ادامه به بررسی این قطعات می‌پردازیم :
دینام تولید برق خودرو برای برای شارژ باتری و تأمین انرژی قطعات الکتریکی مانند سیستم روشنایی، رادیو و سایر تجهیزات الکتریکی را بر عهده دارد. دینام توسط تسمه موتور به حرکت درمی‌آید و در هنگام روشن بودن موتور، برق تولید می‌کند.
وظیفه کمپرسور کولر تأمین فشار مورد نیاز سیستم تهویه مطبوع خودرو است. این قطعه هوا را فشرده کرده و از طریق سیستم لوله‌کشی و رادیاتور، هوای خنک به داخل خودرو منتقل می‌کند.
پمپ روغن وظیفه به گردش درآوردن روغن در موتور را بر عهده دارد. روغن موتور برای روان‌کاری قطعات داخلی موتور مانند پیستون‌ها، میل‌لنگ و سوپاپ‌ها استفاده می‌شود تا از سایش و اصطکاک جلوگیری کرده و عمر موتور را افزایش می‌دهد.
توربوشارژر یک قطعه جانبی پیشرفته است که با استفاده از گازهای خروجی اگزوز، هوای بیشتری را به داخل سیلندرها وارد می‌کند. این افزایش حجم هوا باعث بهبود کارایی احتراق و افزایش توان موتور می‌شود. توربوشارژر در بسیاری از خودروهای مدرن و خودروهای با کارایی بالا استفاده می‌شود.
منیفولد هوا وظیفه ورود هوای تازه به سیلندرهای موتور را بر عهده دارد، در حالی که منیفولد اگزوز گازهای تولید شده از احتراق را به سمت سیستم خروجی (اگزوز) هدایت می‌کند. هر دوی این قطعات نقش مهمی‌‌در کارایی احتراق و کنترل گازهای خروجی دارند.
سنسور اکسیژن میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز را اندازه‌گیری می‌کند. این اطلاعات به سیستم کنترل موتور کمک می‌کند تا نسبت سوخت به هوا را تنظیم کند و احتراق بهینه را فراهم آورد. سنسور اکسیژن برای بهبود مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها بسیار حیاتی است.
تسمه‌های موتور وظیفه انتقال حرکت از میل‌لنگ به قطعات مختلف جانبی مانند دینام، کمپرسور کولر و پمپ آب را بر عهده دارند. تسمه‌های موتور نقش کلیدی در به حرکت درآوردن این قطعات دارند و خرابی آن‌ها می‌تواند عملکرد قطعات جانبی را متوقف کند.
سطح مایع خنک‌کننده را برسی کنید: همیشه سطح مایع خنک‌کننده را چک کنید. پایین آمدن سطح مایع می‌تواند باعث شود موتور بیش از حد گرم شود. از نوع مایع خنک‌کننده‌ای استفاده کنید که برای موتور شما توصیه شده است.
منظم ترموستات را تعویض کنید: ترموستات نیاز به بررسی و تعویض منظم دارد. در صورتی که ترموستات به درستی کار نکند، دمای موتور به درستی تنظیم نمی‌شود.
وضعیت پمپ آب و فن‌ها را برسی کنید: مطمئن شوید که این اجزا به درستی کار می‌کنند و در صورت نیاز آن‌ها را تعویض کنید.
از سنسورهای مدرن استفاده کنید: سنسورهای مدرن مانند سنسور اکسیژن و سنسور دمای موتور کمک می‌کنند تا سیستم کنترل دما به بهترین شکل عمل کند. این سنسورها اطلاعات دقیقی از دمای موتور به سیستم می‌دهند و به تنظیم بهتر دما کمک می‌کنند.
تمام قطعات خودروهای ایرانی با بالاترین کیفیت، ضمانت اصالت در یدک اورجینال به‌صورت حضوری و آنلاین به فروش می‌رسد.
نتیجه‌گیری
سیستم‌های کنترل دمای موتور، از جمله ترموستات، رادیاتور، شیر کنترل و سنسور اکسیژن، نقش اساسی در بهینه‌سازی عملکرد خودرو و افزایش عمر موتور دارند. با نگهداری صحیح این سیستم‌ها و استفاده از قطعات با کیفیت، می‌توانید از عملکرد بهتر موتور و کاهش مصرف سوخت بهره‌مند شوید.
ما در یدک اورجینال، تمام تلاش خودمان را می کنیم که قطعات اصلی داخلی و خارجی را با ضمانت اصالت و قیمت، در سریع‌ترین زمان ممکن در اختیار مشتریان عزیز قرار بدهیم.
