موتور فن نقش حیاتی در خنک نگه داشتن موتور خودرو دارد و از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری میکند. چنانچه این قطعه مهم خراب شود، میتواند منجر به مشکلات جدی، از جمله آسیب به موتور گردد. در این فرصت قصد داریم، به بررسی نکات و ترفندهایی برای جلوگیری از خرابی موتور فن بپردازیم.
موتور فن رادیاتور خودرو چیست؟
موتور فن، عضوی حیاتی در سیستم خنک کننده موتور خودرو است که وظیفه آن ایجاد جریان هوا برای خنک کردن رادیاتور و در نهایت، کاهش دمای موتور به حد مطلوب میباشد. این فرآیند به نوبه خود، از گرم شدن بیش از حد موتور و آسیب دیدن آن جلوگیری میکند. همانطور که میدانید، موتور خودرو در حین کار گرمای زیادی تولید میکند. این گرما باید بهطور موثر از موتور خارج شود تا از آسیب دیدن آن جلوگیری گردد.
موتور فن با چرخش پرههای خود، جریان هوا را از میان پرههای رادیاتور عبور میدهد. این جریان هوا، گرمای جذب شده توسط مایع خنک کننده را به محیط منتقل میکند و در نتیجه، دمای موتور را پایین نگه میدارد. فعالیت فن رادیاتور توسط سنسور دمای آب کنترل میشود. زمانی که دمای موتور از حد مجاز فراتر رود، سنسور این موضوع را به ماژول کنترل فن (معمولا واحد کنترل موتور یا ECU) اطلاع میدهد. ماژول کنترل فن با ارسال سیگنال الکتریکی به فن، دستور روشن شدن آن را صادر میکند.
علائم خرابی موتور فن خودرو
همانطور که هر قطعه مکانیکی دیگری، موتور فن خودرو نیز میتواند با گذشت زمان دچار خرابی شود. برخی از علائم خرابی آن بهعبارت زیر هستند.
افزایش دمای موتور
- روشن شدن چراغ هشدار دهنده دمای بالا: این رایجترین علامت خرابی فن رادیاتور است. اگر چراغ هشدار دهنده دمای بالا روشن شود، به احتمال زیاد فن به درستی کار نمیکند و موتور در حال گرم شدن بیش از حد است.
- بوی سوختگی: بوی سوختگی میتواند ناشی از داغ شدن بیش از حد موتور باشد. اگر این بو را حس میکنید، باید فورا در مکانی امن توقف کرده و کاپوت را بالا بزنید تا موتور را بررسی و خنک کنید.
- بخار آب از رادیاتور: اگر بخار آب از رادیاتور خارج میشود، نشان دهنده این است که مایع خنک کننده به درستی در حال گردش نیست و موتور در حال جوشیدن است.
شنیدن صدای غیر معمول
اگر از موتور فن صدای جیرجیر، قژقژ یا ساییدگی به گوش میرسد، ممکن است نشانهای از خرابی بلبرینگ یا سایر اجزاء فن باشد.
عملکرد نامنظم
- روشن و خاموش شدن متناوب: اگر فن رادیاتور بهطور متناوب روشن و خاموش میشود، ممکن است مشکل از سنسور دمای آب، رله فن یا سیمکشی باشد.
- کار کردن در دورهای مختلف: اگر دور فن بهطور ناگهانی تغییر میکند، ممکن است مشکل از ماژول کنترل فن باشد.
- کار نکردن در زمان لازم: چنانچه موتور فن در زمانی که باید روشن شود کار نکند، ممکن است مشکل از سنسور دمای آب، رله فن، ماژول کنترل فن یا سیم کشی باشد.
- خنک نشدن کامل موتور: حتی با روشن بودن موتور فن، ممکن است موتور بهطور کامل خنک نشود.
دلایل خرابی موتور فن
خرابی موتور فن به دلایل مختلفی رخ میدهد. در ادامه بهطور اجمالی به شرح این علل خواهیم پرداخت.
مشکلات مربوط به موتور فن
- فرسودگی بلبرینگها: بلبرینگها وظیفه دارند تا چرخش روان پروانه فن را تسهیل کنند. فرسودگی بلبرینگها میتواند منجر به ایجاد صداهای ناهنجار، لرزش و در نهایت از کار افتادن فن شود.
- آسیب به سیمپیچها: سیمپیچهای موتور فن در اثر عوامل مختلفی مانند گرمای بیش از حد، نوسانات برق یا خوردگی میتوانند آسیب ببینند.
- ورود ذرات: ورود گرد و غبار، ذرات معلق در هوا یا سایر آلایندهها به داخل موتور فن میتواند باعث اختلال در عملکرد آن شود.
اگر از فن رادیاتور صدای ناخوشایند به گوش میرسد، نشانهای از خرابی موتور یا سایر اجزاء فن میباشد.
نفوذ مایعات با از بین رفتن آببندی
نفوذ مایعات به داخل موتور فن، میتواند بهدلایل مختلفی مانند از بین رفتن آببندی، ضربه و یا برخورد جسم خارجی رخ دهد. این اتفاق منجر به آسیبهای جدی و اختلال در عملکرد آن میشود.
- واشر معیوب: واشر بین پوسته موتور فن و پروانه، وظیفه آببندی را بر عهده دارد. فرسودگی، پارگی یا جابجا شدن این واشر میتواند باعث نفوذ مایعات به داخل موتور شود.
- ترک خوردگی یا شکستگی پوسته: شکستگی یا ترک خوردن پوسته موتور فن در اثر ضربه یا عوامل دیگر میتواند مسیر نفوذ مایعات به داخل موتور را فراهم کند.
- عیب در درزگیری اتصالات: اتصالات نامناسب یا شل شدن پیچها و مهرهها در محل اتصالات اجزای مختلف موتور فن میتواند باعث نشت مایعات به داخل آن شود.
ضربه و آسیب فیزیکی
• ضربه بر اثر تصادف: تصادف و برخورد شدید خودرو میتواند بهطور مستقیم به فن آسیب برساند و باعث شکستگی پروانه، خم شدن محور موتور یا آسیب به اتصالات آن شود.
• تکانهای شدید در جادههای ناهموار: تردد در جادههای ناهموار و پر دست انداز میتواند به مرور زمان به فن رادیاتور آسیب وارد کند و باعث شل شدن اتصالات، فرسودگی بلبرینگها شود.
• برخورد جسم خارجی: برخورد جسم خارجی مانند سنگ یا قطعات شکسته از خودرو به پروانه فن باعث شکستگی یا ترک خوردن آن میشود.
فرسودگی و مستهلک شدن
- استفاده طولانی مدت: هر قطعه مکانیکی با گذشت زمان و استفاده مداوم دچار فرسودگی و استهلاک میشود. فن رادیاتور نیز از این قاعده مستثنی نیست و بلبرینگها، سیمپیچها و سایر اجزای آن به مرور زمان فرسوده شده و نیاز به تعویض پیدا میکنند.
- شرایط آب و هوایی نامناسب: قرار گرفتن در معرض شرایط آب و هوایی نامناسب مانند گرما و سرمای شدید، بارشهای اسیدی و گرد و غبار میتواند روند فرسایش و خوردگی اجزای فن را تسریع کند.
مشکلات کیفی
- استفاده از قطعات یدکی نامرغوب: استفاده از قطعات یدکی تقلبی و نامرغوب در تعمیر فن رادیاتور بهطور قابلتوجهی طول عمر و کارایی آن را کاهش دهد.
- عیوب ذاتی ساخت: در موارد نادری، ممکن است موتور فن به دلیل ایرادات در فرآیند تولید دچار نقص و ایرادات ذاتی باشد.
قطعات تقلبی نسبت به نمونههای اصلی و تولید شده توسط برندها معتبر، از عمر مفید کمتری برخوردار هستند.
جلوگیری از آسیب دیدن موتور فن خودرو
همانطور که اشاره شد، خرابی موتور فن میتواند منجر به مشکلات جدی در سیستم خنککننده خودرو و حتی آسیب به موتور شود. با رعایت برخی اقدامات پیشگیرانه میتوان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد.
- بررسی عملکرد فن: عملکرد فن را بهطور مرتب بررسی کنید. فن باید با روشن شدن موتور روشن شود و در صورت افزایش دمای موتور، با سرعت بیشتری بچرخد.
- جلوگیری از نفوذ آب: در زمان بارش بارانهای سیلآسا یا عبور از مسیرهای آبگرفته، احتیاط کنید تا از غوطهور شدن فن رادیاتور در آب جلوگیری شود.
- محافظت در برابر ضربه: از تردد در جادههای ناهموار و پر دست انداز تا حد امکان خودداری کنید. در صورت لزوم، با احتیاط رانندگی و از وارد شدن ضربه به فن رادیاتور جلوگیری نمایید.
شکستگی یا ترک خوردن پوسته موتور فن در اثر ضربه یا عوامل دیگر میتواند مسیر نفوذ مایعات را فراهم کند.
- قطعات یدکی اورجینال: در صورت نیاز به تعویض قطعات موتور فن، از قطعات یدکی اصل و باکیفیت تهیه شده از نمایندگیهای مجاز استفاده کنید.
- بررسی بدنه موتور فن: در صورت مشاهده هرگونه آسیب به بدنه موتور فن، مانند ترک خوردگی، سوراخ شدن یا تاب برداشتن محور موتور، حتما آن تعمیر یا تعویض کنید.
- زنگ زدگی و خوردگی: بهطور مرتب بدنه موتور فن را از نظر زنگ زدگی و خوردگی بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه لکه یا زنگ زدگی، از برس سیمی و مواد ضد زنگ مناسب برای تمیز کردن و محافظت از آن استفاده کنید.
- نظافت و پاکسازی: بهطور مرتب فن رادیاتور را از نظر وجود گرد و غبار، روغن و سایر آلایندهها بررسی کنید. برای تمیز کردن آن، از یک پارچه نرم و مرطوب استفاده نمایید. از پاشیدن آب یا مواد شوینده بهطور مستقیم بر روی موتور خودداری کنید. تجمع جرم و رسوب بر روی بدنه موتور فن میتواند باعث پوسیدگی آن شود.
- بررسی توری محافظ: توری محافظ فن را بهطور مرتب از نظر وجود هرگونه آسیب، پارگی یا
- گرفتگی بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه ایراد، نسبت به تعویض یا ترمیم آن اقدام نمایید. توری محافظ نقش مهمی در جلوگیری از ورود ذرات و اشیاء خارجی به داخل فن دارد.
- توجه به پروانه فن: پروانه فن را بهطور مرتب از نظر وجود هرگونه ترک خوردگی، شکستگی یا تاب برداشتن بررسی نمایید. آسیب به پروانه میتواند باعث عدم تعادل، ایجاد لرزش و در نهایت خرابی موتور فن شود. در صورت مشاهده هرگونه ایراد، نسبت به تعویض پروانه فن اقدام نمایید.